Gurbetteki Erzurum-2

SUNUM: Söyleşi dizimizin bu ayki konuğu Edirne’de Erzurum’u ve Erzurumluluğu temsil eden Fahrettin Top. Serhat Şehri Edirne’de dadaşlığı yaşayan ve yaşatan bir Erzurumlu. Sığırlı Köyü’nden Edirne’ye uzanan ilginçi bir yaşam öyküsü var Top’un.

SIĞIRLI’DAN EDİRNE’YE

Erzurum merkez Sığırlı Köyü’nde hayata gözlerini açan Fahrettin Top, hayatının baharında, 18 yaşında Serhat şehri Edirne'ye gelmiş. Erzurum'da bir süre Albayrak Gazetesinde Mürettip olarak çalışmış.  60’lı yıllarda Mimar Sinan'ın ustalık eserim dediği Edirne Selimiye Camisi İmam Hatibi olan amcası Hüseyin Top, 1950’li yıllarda Edirne’ye gelmiş, İl Müftü vekilliğine kadar yükselmiş, sevilen bir din adamı olarak isim yapmış Edirne’de. 1950 yıllarından itibaren Edirne'ye gelen Erzurumlulara ev sahipliği yapan amca  Hüseyin Top hoca yeğeni Fahrettin'in Edirne'de yine bir matbaada çalışmasını sağlamış. Baba Sıddık Top da ailesini 60’lı yılların sonunda Edirne’ye taşımış ve burada mesleği olan marangoz-mobilya işleriyle iştigal etmiş.  1995 yılında vefat eden Sıddık Top, Erzurum misafirperverliğini ve Dadaş hasletlerini en üst düzeyde temsil etmiş yaşamı boyunca. Hüseyin Hoca ise 2009 da hakkın rahmetine kavuşmuş.

Fahrettin Top, 1975 yılında Edirne'de kendi iş yeri olan matbaasını açmış.. Erzurum Pasinler Otlukapı köyünden evlenen Fahrettin bey, 2 kız 1 erkek evlat sahibi.

Dadaş Fahreddin Top ile yaptığımız söyleşiyi sunuyor. Gurbette Erzurum’u yaşayan ve yaşatanlara saygılarımızı sunuyoruz.

Süleyman GÜRAKSIN

GURBETTE YÜZ BİNLERCE ERZURUM…

Gurbette sayısı milyonlara varan Erzurum var, Erzurumlu var..Her birinin de bir hikayesi ve her birinin de bir ince gurbet sızısı ve derin sıla özlemi var..Hepsinin yüreğini yakan bir Erzurum sevdası…

Fahreddin Top da onlardan biri..Yıllar önce Palandöken’in ruhunu Edirne’ye taşımış..Alvarlı Efelerin izinde başladığı yaşamını Mimar Sinan’ın berceste eseri Selimiye’yi yüreğinde barındıran Edirne’de sürdürüyor.

BİR GÖÇ ÖYKÜSÜ

Doğu’nun kalesi Erzurum’dan, Balkan Harbi’nin derin acılarını hala yaşayan Edirne’ye göçün öyküsünü paylaşıyoruz Fahreddin Top’la..Dadaşlığı yüreğinde yaşayan Fahreddin amca, sohbette tanıdıklarından, akrabalarından söz ediyor..Akrabaları olan  Erzurumlu Yozgat Valisi Abdulkadir Yazıcı, Eski Şifa Hastanesi hekimlerinden Ömer Faruk Güngör, Kanaat Saraç Evi sahibi Münip Pergel, EBK emeklisi Rıfkı Top,  Rahmeti Rahmana kavuşmuş Tebrizkapı da meşhur eski kadayıfçı Rüstem Dede, Pay Ticaretin sahibi merhum İbrahim Akbulut’u yad ediyor, Erzurum’a dair hatıraları paylaşmaya başlıyoruz böylelikle..

DEDİK ERZURUM NEDİR?...

Erzurum denince burnu sızlıyor, bir hafif nem perdesi iniyor gözlerine Fahrettin Top’un. Belirli aralıklarla Erzurum’a gelerek sılayı rahim yaptığını, her gelişinde Erzurum’u biraz daha gelişmiş görmenin kendisini mutlu ettiğini paylaşıyor bizimle.

Kendisi gibi gurbette, Edirne’de bulunan Erzurumluların, İle ait kültürel ve sosyal değerleri yaşatmak için gönül gönüle verdiğini, Erzurum ve Şükrü Paşa Derneklerinin örnek hizmetler verdiğini kaydediyor. Şükrüpaşa Derneği’nde her 15 günde bir cağ kebap etkinliği yapıldığını, bu vesileyle dadaşların bir araya geldiğini anlatıyor Fahreddin Top.

EDİRNE DADAŞ MATBAASINDA BİR YÜKSEK ERZURUMLU

Askeri birliklerin bulunduğu Edirne ye gelen Erzurumlu Askerlerin uğradığı, harçlığı bitenlerin takviye aldığı Dadaş Matbaası sahibi Fahrettin bey, sohbetimizde; geçmiş dönemlerde Edirne de Valilik yapan Erzurumlu Ünal Erkan'ın tarihi ve kültürel eserlerin korunmasında büyük hassasiyet gösterdiğini ve harabe haline gelmiş camilerin onarılması ve ibadete açılmasında da önemli rol oynadığının altını özellikle çiziyor..

Sportif aktiviteleri seven ve gençlik döneminde kısa bir süre boks yapmış olan Fahrettin Top, özellikle Kırkpınar yağlı güreşleri için Erzurum'dan gelen pehlivanlarla yakından ilgilendiğini, yabancılık çekmemeleri için yoğun çaba sarf ettiğini ifade ediyor.. Edirne Gar Müdürü Erzurumlu Ahmet Yıldırım'ın da sporculara yer temininde yardımlarının küçümsenmeyeceğini belirtiyor.

MENEF DURMUŞ, HAYREDDİN KOÇKAN’DAN REŞİT KARABACAK’A

Erzurumlu eski Milli Boksör Menef Durmuş ve Hayrettin Koçkan'ın da Edirne de ikamet ettiklerini, Hayrettin Koçkan'ın daha sonra memuriyeti nedeniyle başka il e gittiğini anlatıyor Fahreddin Top.  Geçmiş dönemlerde Edirne Kırkpınar yağlı güreşlerinde başarılı olan eski milli sporcularımızdan Reşit Karabacak'ı misafir etmenin ve şampiyonluğunu kutlamanın unutulmayacak anıları arasında yer aldığını söyleyerek, Karabacak’ı anıyor.

 Şu an İzmir'de yaşayan emekli Astsubay Erzurumlu Hanifi Kılıç ile  1980’li yıllarda Edirne’de DADAŞ turizmi kurduklarını aktarıyor.

GOBBİK AYDIN VE GAVURBOĞANLI CABBAR’IN HİKAYESİ

Erzurum'da Mehdi Efendi ve Gavurboğan mahallelerinde oturduklarını anlatan Fahrettin Top,, Albayrak gazetesinde Mürettip olarak çalıştığı dönemde Gobbik Aydın ve Gavurboğanlı Cabbar isimli arkadaşlarının mahallenin bıçkınları arasında yer aldıklarını paylaşıyor bizimle.

Bir aralık, yüreğinde kalan bir eksikliği hatırlıyor Fahreddin Top ve Merhum Aşık Yaşar Reyhani'nin eserlerinin yer aldığı kitabın hazırlanmasında mürettip olarak çalıştığını ancak bu kitaptan bir adet almamanın burukluğunu yaşadığını kaydediyor.

ERZURUM NERE, EDİRNE NERE…

Edirne’den Erzurum nasıl görünüyor? Ya da gurbette Erzurum sızısı nedir?  Diye soruyoruz Fahreddin Top’a.. ‘Kilometre olarak mesafe çok fazla. Bu da ister istemez gurbet sızısını fazlalaştırıyor. Erzurum hasreti bildiğiniz gibi değil. İnsanın yüreği sızlıyor Erzurum akla düşünce...’ cevabını alıyoruz.

HANGİ ERZURUM..

Gençliğindeki Erzurum ile şimdiki Erzurum arasında ne fark var? Hangi Erzurum daha güzel? diyoruz..

 ‘Her büyük şehir gibi Erzurum da göç alıp verdiği sürece eski tadı özler olduk. Ama yine memleket gibisi yok.Tabii ki gençliğimdeki Erzurum şimdikinden çok daha iyi.’ Karşılığını veriyor Fahreddin Amca..

HAYALDEKİ ERZURUM

Gurbetteki sıla özleminin üstüne gidip, Hayalindeki Erzurum nedir? Sualini yöneltiyoruz..

‘Gelişen Türkiye'nin marka şehirlerinden olan ERZURUM her zaman en iyiyi hak eden bir şehrimiz.

İşçisiyle, esnafıyla, çiftçisiyle refah seviyesi metropol olmasını isterim.” diyor.. Erzurum’a, sılaya dönüş arzunuz var mı? Sualine, ‘ Olmaz mı? Her aklıma düştüğünde gözlerim dolar. Ama ekmek davası n’apalım. Çoluk çocuğumuz hepsi  burada evlendi. Bundan sonra dönüş yapmamız zor. Ama fırsat buldukça gidiyorum.”karşılığını alıyoruz.

GURBETTE ERZURUMLULUK

Soruyoruz Fahreddin Amca’ya, “Gurbetteki Erzurumluların hemşerilik duyguları ne düzeyde, Erzurum kültürünü yaşatıyorlar mı?” diye..

 Diyor ki, “Edirne de 2 tane Derneğimiz var. Birincisi Edirne Erzurumlular Derneği, ikincisi  Şükrüpaşa Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği. İlgili arkadaşlar sağ olsunlar haftada 1 ya da on beş günde bir cağ kebabı yapıp birliktelik sağlıyorlar. Elimizden geldiği kadar katılmaya çalışıyoruz. Tabi bu organizasyonlara sadece hemşerilerimiz değil imkanlarımız çerçevesinde bir çok başka memleketli ve Edirneli dostlarımızı da çağırıyoruz.”

GURBET ACISI

Diyoruz ki, Fahreddin amca, Gurbette Erzurum’u yaşamak nasıl bir şey? ‘Yaşayan bilir.’ Cevabını veriyor Fahreddin Top ve ekliyor: ‘ Ama gerçekten gurbet acısı bazen ağır geliyor. İnsan memleketini hasretle arıyor.”

 EDİRNE'DEN MESAJ VAR..

Erzurum’da en çok özlediğiniz şey nedir? Diyecek oluyoruz ve ‘Kalabalık bir aile olduğumuz için hısım akraba ve dostlarım bunların başında geliyor. Tabi memleketimizin özlenecek çok şeyi var ama. ..’vurgusunu yapıyor Fahreddin amca.. Son söz Erzurumluluk üzerine yine.. Fahreddin Top bir mesaj gönderiyor Edirne’den Erzurum’a.. Diyor ki: “ Hemşerilerimizden isteğimiz hem Erzurum’da hem Erzurum dışında memleketimizi iyi bir şekilde temsil edelim. Örf ve adetlerimizi devam ettirelim. Dadaş'lık ruhunu herkese hissettirelim..”

Onunla konuşurken dadaşlığın ne denli yüksek bir makam olduğunu bir kez daha anlıyor ve yüreğimizi yanında bırakarak vedalaşıyoruz Fahrettin Top’la..