6 bin tesis yeşil dönüşüme hazırlanıyor

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, 1 Aralık 2025’te yürürlüğe girecek "Endüstriyel Emisyonların Yönetimi Yönetmeliği" kapsamında Türkiye sanayisinde yeşil dönüşümün kriterlerini belirleyecek, çevreci üretimi teşvik edecek ve firmaların küresel pazarda prestij kazanmasına katkı sağlayacak yeni dönemin standartlarını ve uygulama esaslarını hızla tamamlıyor. Bakanlık, yönetmelik çerçevesinde “Mevcut En İyi Teknikler Tebliğ” taslaklarını kurum görüşlerine açtı, değerlendirme süreci sonrası son şekli Resmi Gazete’de yayımlanacak.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ilan ettiği "Türkiye Yüzyılı" vizyonunda yer alan "Sürdürülebilirliğin Yüzyılı" kapsamında sanayide temiz ve çevreci üretimi teşvik edecek yeni dönemin hazırlıkları tamamlanıyor. Sürecin nasıl başlayıp nasıl ilerleyeceği, firmaların çevreci üretiminin nasıl hesaplanacağı ve uluslararası pazarda kabul görecek çevreci üretim tescil belgeleri gibi süreçlerin tamamını Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na bağlı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü planlıyor. İklim Kanunu TBMM’de geçtikten sonra süreç daha da hızlanacak.

“İKLİM KANUNU İLE ÜRETİMİMİZİ DÜNYAYLA UYUMLU HALE GETİRECEĞİZ”

Geçtiğimiz günlerde İstanbul Sanayi Odası’nın meclis toplantısında konuşan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, 2026 yılında devreye girecek “Avrupa Yeşil Mutabakatı” çerçevesinde Türkiye’nin sanayicisini koruyup yönlendirecek çalışmalar yürüttüğünü ifade etti. Bakan Kurum, İklim Kanunu ile bu sürecin çerçevesinin çizileceğini vurguladı:

İklim Kanunu ile hiçbir ülkenin tesiri altında kalmadan daha özgür bir araştırma, geliştirme ortamı sağlamış olacağız. Bir taraftan kanunlarımızı ve üretimimizi dünyayla uyumlu hale getireceğiz, diğer taraftan ülkemizin kalkınmasına halel getirmeyecek bir anlayışta ilerleyeceğiz. Bu kanun çerçevesinde en temelde şunu söyleyebilirim, sanayide en güçlü şekilde üretimimizi ortaya koyacağız. Hep birlikte memleketimizi, her türlü çevre felaketinden ve iklim krizinin getirdiği olumsuz etkilerden hep birlikte koruyacağız. Bu çerçevede 2053 Net Sıfır Emisyon hedefini hep birlikte gerçekleştireceğiz. Kanun geçer geçmez de sanayi odamızın talep ettiği, iş adamlarımızın dört gözle beklediği gerek Emisyon Ticaret Sistemi Yönetmeliğimizi gerekse Yeşil Taksonomi Yönetmeliğimizi yürürlüğe koyacağız ve üretimlerimizi Avrupa Birliği'ne uyum çerçevesinde gerçekleştirmiş olacağız.

6 BİN TESİS, F’DEN A’YA KADAR SINIFLANDIRILACAK

Bu kapsamda hazırlanan "Endüstriyel Emisyonların Yönetimi Yönetmeliği" 14 Ocak 2025’te Resmi Gazete'de yayımlandı. 1 Aralık 2025’te yürürlüğe girecek yönetmelik kapsamında yeşil dönüşüme ilişkin planlar ve çalışmalar sektör paydaşları ve STK’lar ile istişarelerle şekilleniyor. Yeşil dönüşümle çevrenin ve insan sağlığının korunması için bütüncül bir yaklaşımla hava, su, toprak, gürültü ve koku kirliliğine neden olan sanayi kaynaklı emisyonları ve atık oluşumunu kaynağında önlemek ve azaltmak hedefleniyor. Yönetmelik kapsamına giren; enerji, metal, mineral, kimya, atık yönetimi ile tekstil, otomotiv, deri, kağıt, gıda, hayvancılık gibi sektörlerde yaklaşık 6 bin tesis bulunuyor. Bu tesisler çevre dostu üretim performansları dikkate alınarak "Sanayide Yeşil Dönüşüm (SYD) Belgesi" ile F’den A’ya kadar sınıflandırılacak.

YENİ TESİSLER EN AZ ‘D’ BELGESİ STANDARDINDA KURULACAK

Yeni tesis yatırımları yönetmelik yürürlük tarihinden itibaren en az ‘D’ seviyesinde olacak şekilde planlanacak, kurulacak ve işletmeye alınacak. Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte faaliyette olan veya çevresel etki değerlendirmesi mevzuatına göre başvurusu bulunan sanayi tesisleri kademeli bir geçişle 31 Aralık 2028 tarihine kadar en az F, 31 Aralık 2030 tarihine kadar en az D sınıfında “Sanayide Yeşil Dönüşüm Belgesi” almakla yükümlü olacak. Çevresel performans durumlarına göre belgelendirilen sanayicilerin uluslararası pazarda rekabet gücünün artırılması hedefleniyor. Bu belge ile sanayiciler finansman kaynaklarına, yeşil fonlara kolayca erişim sağlayabilecek prestije de ulaşmış olacak.

“MEVCUT EN İYİ TEKNİKLER TEBLİĞİ” TAMAMLANMA AŞAMASINDDA

Sanayide Yeşil Dönüşüm Belgelendirme sürecinde; sektörel tebliğler çerçevesinde değerlendirme yapılacak, sanayi tesislerinin, uluslararası kabul görmüş ‘mevcut en iyi teknikler’ çerçevesinde çevresel performans durumları ortaya konulacak. Yönetmelik kapsamında yer alan sanayi tesisleri su verimliliği, enerji verimliliği, prosesleri sırasında kullanılan kimyasallar gözetilerek değerlendirilecek. Kullanılan mevcut en iyi teknikler emisyon sınır değerleri açısından değerlendirilecek. Bakanlık, yönetmelik çerçevesinde “Mevcut En İyi Teknikler Tebliğ” taslaklarını kurum görüşlerine açtı, değerlendirme süreci sonrası son şekli Resmi Gazete’de yayımlanacak.

HEY VE NEFES TESİSLERİN ÇEVRESEL PERFORMANS SKORLARINI BELİRLEYECEK

Bakanlık, yine sürecin alt yapısını oluşturan hazırlıklar kapsamında 14 Ocak’ta Kredi Kayıt Bürosu (KKB) arasında sanayide yeşil dönüşümü hızlandıracak “Çevresel Performansa Esas Veri Paylaşımına İlişkin Protokolü”nü imzaladı. Protokol kapsamında Bakanlığın altyapısında bulunan Hava Emisyon Yönetimi (HEY) Portalı ve NEFES yazılımı verileri doğrultusunda tesislerin çevresel performans skorları belirlenecek. Hesaplamalar yardımıyla tesislerin yeşil dönüşümünü hızlandırılacak, sektörün acilen ihtiyaç duyduğu finansman desteğine çok daha süratli bir şekilde ulaşmasına imkan sağlanacak.

SANAYİCİLERLE MEVZUAT TOPLANTILARI DÜZENLENİYOR

Yeşil dönüşüm süreci ile ilgili sanayicilerle mevzuat, tebliğ taslakları ve değerlendirme süreçleri kapsamında geniş kapsamlı toplantılar da sürüyor. Bu kapsamda ilk toplantı 7 Mayıs 2025’te Ankara TOBB’da gerçekleştirildi. Toplantıya yönetmelik kapsamına giren tüm sektörlerden temsilciler katıldı. Bakanlık yetkilileri yönetmelik yürürlük tarihe kadar sanayisi yoğun olan şehirlerde de sektörel bilgilendirme toplantılarına devam edecek.

SANAYİDE YEŞİL DÖNÜŞÜM BAŞSORUMLUSU VE SORUMLUSU GELİYOR

Sanayide yeşil dönüşüm belgelendirme sürecinde, yönetmelikle belirlenen başvuru dosyasındaki bilgilere istinaden, değerlendirme, değişiklik ve gözden geçirme süreçlerinde ilgili raporların hazırlanmasından sorumlu olacak "SYD Sorumlusu" ve belgelendirme sürecinde koordinasyonunu sağlamaktan ve raporların tamamından sorumlu olacak "SYD Başsorumlusu" görev alacak. Bu kişilerin sektörel uzmanlaşması için proses mühendisliği, enerji verimliliği, emisyon azaltım teknolojileri, ekolojik ayak izi gibi konularda eğitim içerikleri hazırlandı. Geçiş döneminde düzenlenecek eğitim ve sınavın ardından bu kişilere sertifikaları verilecek.

1000’ E YAKIN BAŞVURU YAPILDI

SYD Başsorumlusu ve Sorumlusu başvuruları 30 Nisan 2025 itibarıyla  e-devlet kapısı üzerinden toplanmaya başlandı. Bugüne kadar yaklaşık 1000 başvuru yapıldı. Sektörel görevlendirmeler yönetmelik yürürlük tarihi itibariyle Bakanlık tarafından gerçekleştirilecek.