Erzurum’dan 11 ayda 24.5 milyon dolarlık ihracat

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Kasım 2023 dönemi ihracat verilerini açıkladı. Erzurum’da Kasım ayında 2,9 milyon, bu yılın 11 ayında 24 milyon 251 bin dolar değerinde ihracat gerçekleştirildi. İlden Kasım 2023 döneminde yapılan ihracat Ocak ayına göre yüzde 108,54, Ekim ayına göre yüzde 23,91 oranında artış kaydetti

ERZURUM 11 AYLIK VERİLER

TİM verileri üzerinden edinilen bilgiye göre Erzurum’dan Ocakta 1.4 milyon, Şubatta 1.0 milyon, Martta 1.1 milyon, Nisanda 1.8 milyon, Mayısta 2.4 milyon, Haziranda 2.5 milyon, Temmuzda 3.4 milyon, Ağustosta 3.1 milyon, Eylülde 1.9 milyon, Ekimde 2.3 milyon, Kasımda 2.9 milyon dolar değerinde ihracat gerçekleştirildi.

KASIM AYI VERİLERİ VE ERZURUM

TİM verilerinde; Kasım 2023 döneminde Erzurum’dan 2 milyon 953 bin dolar, KUDAKA istatistik Bölgesi illerinden 4 milyon 945 bin dolar, Kuzeydoğu Anadolu istatistik Bölgesi illerinden 13 milyon 786 bin dolar, Doğu Anadolu Bölgesi illerinden ise 83 milyon 636 bin değerinde ihracat kaydedildiği bildirildi.

11 AYLIK VERİLER VE ERZURUM

TİM verileri üzerinden DOSİAD tarafından yapılan analizlere göre, 2023’ün 11 ayında Erzurum’dan 24 milyon 251 bin dolar, KUDAKA istatistik Bölgesi illerinden 48 milyon 85 bin dolar, Kuzeydoğu Anadolu istatistik Bölgesi illerinden 148 milyon 544 bin dolar, Doğu Anadolu Bölgesi illerinden ise 919 milyon 530 milyon değerinde ihracat kaydedildiği bildirildi.

ERZURUM’UN BÖLGESEL PAYI

DOSİAD tarafından TİM verileri üzerinden yapılan değerlendirmede, yılın 11 ayında Erzurum’dan gerçekleştirilen ihracat değeri payı KUDAKA istatistik Bölgesi illeri toplamında yüzde 50,43, Kuzeydoğu Anadolu istatistik Bölgesi illeri toplamında yüzde 16,32, Doğu Anadolu Bölgesi illeri toplamında ise yüzde 2,63 olarak hesaplandı.

DOĞU ANADOLU BÖLGESİ

Doğu Anadolu Bölgesinden Ocak’ta 90.8, Şubatta 49.7, Martta 82.1, Nisan’da 77.1, Mayısta 89.7, Haziranda 77,3, Temmuz’ ayında 65.4, Ağustos ayında 114.5, Eylül ayında 86.9, Ekimde 102.5, Kasımda 83.6 milyon dolar değerinde ihracat kaydedildi.

BÖLGE İLLERİ DAĞILIMI

Ocak – Kasım döneminde Malatya’dan 355,8 milyon, Elazığ’dan 328,2 milyon, Hakkari’den 36,5 milyon, Iğdır’dan 68,4 milyon, Van’dan 33,3 milyon, Erzincan’dan 23,8 milyon, Ağrı’dan 26,8 milyon, Erzurum’dan 24,2 milyon, Muş’tan 4,6 milyon, Bitlis’ten 6,7 milyon, Bingöl’den 3,9 milyon, Ardahan’dan 3,7 milyon, Kars’tan 1,3 milyon, Tunceli’den 1,6 milyon dolarlık ihracat yapıldı.

TÜRKİYE 23 MİLYAR DOLARLA EN YÜKSEK KASIM AYI İHRACATINA İMZA ATTI

En çok ihracat yapan sektörler arasında otomotiv 3 milyar 172 milyon dolarla yine ilk sırada yer aldı.  Otomotivi 2 milyar 9 milyon dolarla kimyevi maddeler, 1 milyar 430 milyon dolarla hazır giyim ve konfeksiyon izledi. Kasım'da ortalama kilogram birim ihracat değeri 1,49 dolar oldu.

GÜLTEPE AÇIKLAMA YAPTI

TİM Başkanı Mustafa Gültepe: "Yıl sonunda 255 milyar dolar mal, 100 milyar dolar hizmet ihracatı hedefimize ulaşacağız. Cumhuriyetin 100. kuruluş yıldönümünü inşallah iki rekorla tamamlayacağız".

Türkiye'nin Kasım ayı ihracatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 5,2 artışla 23 milyar dolar oldu. Ocak-Kasım dönemindeki 11 aylık ihracat ise 232,9 milyar dolara ulaştı.  

Kasım ayı ihracat verileri Ticaret Bakanı Ömer Bolat ve Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe'nin katıldığı basın toplantısıyla İstanbul'da açıklandı. TİM Başkanı Mustafa Gültepe, 2023 yılı için 255 milyar dolar mal, 100 milyar dolar hizmet ihracatı hedeflerinin olduğunu hatırlattı.

11 aylık verilerin yıl sonu hedefine emin adımlarla ilerlediklerini gösterdiğini belirten Gültepe, şunları söyledi: “Genel Ticaret Sistemi (GTS) kayıtlarına göre Kasım'ı 23 milyar dolarlık ihracatla tamamladık. Geçen yılın aynı ayına göre yüzde 5,2 artıdayız. Böylece tarihimizin en yüksek kasım ayı ihracatına imza atmış olduk. 11 aylık ihracatta 232,9 milyar dolara, 12 aylık ihracatta ise 255,8 milyar dolara ulaştık. Gerek 11 aylık, gerekse 12 aylık verilerde de tüm zamanların en yüksek ihracat değerlerini gerçekleştirdik.

Sektörler özelinde baktığımızda otomotiv 3 milyar 172 milyon dolarla ilk sıradaki yerini korudu. İlk beşteki diğer sektörlerimiz 2 milyar 900 milyon dolarla kimya, 1 milyar 430 milyon dolarla hazır giyim, 1 milyar 400 milyon dolarla elektronik ve 1 milyar 250 milyon dolarla mücevher şeklinde sıralandı. Burada bir konunun altını çizmek istiyorum. Uluslararası konjonktürün etkisiyle bazı sektörlerimiz ciddi kan kaybı yaşıyor. Bu sektörlerimizin durumunu gözden geçirmemiz ve hızlı aksiyon alacak çözümler üretmemiz gerekiyor.”

PARİTE ETKİSİ 11 AYDA İHRACATA 2,9 MİLYAR DOLAR KATKI VERDİ

Mustafa Gültepe geçen ay en fazla ihracat yapan 5 ilin İstanbul, Kocaeli, Bursa, İzmir, Ankara şeklinde sıralandığını, Adana, Eskişehir, Aydın, Giresun, Şanlıurfa ve Amasya'nın tarihlerindeki en yüksek ihracat değerine ulaştığına dikkat çekti. Bin 517 firmanın ilk kez ihracat yaptığını bildiren Gültepe, “Birim ihracat değerimiz 1,49 dolar düzeyinde gerçekleşti. Euro/dolar paritesinin ihracatımıza pozitif etkisi  devam ediyor. Geçen ay parite farkı ihracatımıza 537 milyon dolar katkı verdi. 11 aylık toplam katkı 2,9 milyar dolara yükseldi. En çok ihracat yaptığımız ülkeler ise Almanya, Birleşik Arap Emirlikleri, Irak, ABD, ve İtalya şeklinde sıralandı” diye konuştu.

ÜRETİMİ VE İHRACATI ANCAK YATIRIMLA BÜYÜTEBİLİRİZ

Türkiye ekonomisinin üçüncü çeyrekte 5,9 büyüdüğünü hatırlatan Mustafa Gültepe, aynı dönemde  yüzde 1,1 artan mal ve hizmet ihracatının büyümeye 0,3 puan katkı yaptığını bildirdi. Büyümede üretim ve ihracatın her zaman kritik önem taşıdığına dikkat çeken Gültepe, şöyle devam etti: “Üretimi ve ihracatı ancak yatırımla büyütebiliriz. Yatırım için de finansman gerekiyor. İhracatçımızın krediye erişim konusundaki sorunları son birkaç ayda büyük ölçüde çözüldü. En son Merkez Bankası'nın reeskont kredilerinde iskontoyu sabitleme kararını büyük bir memnuniyetle karşıladık. Ancak yatırım ortamını iyileştirecek çözümleri de üretmemiz gerekiyor. Çünkü yatırımlar arttıkça üretim, üretim arttıkça ihracat yükseliyor. İhracatla beraber, Türkiye büyüyüp, gelişiyor. Nitekim uluslararası kurum ve kuruluşların ülkemizin büyümesini pozitif yönde revize ettiklerini gözlemliyoruz. IMF'in ardından OECD, Türkiye ekonomisi için 2023 ve 2024 büyüme beklentisini yükseltti. OECD Türkiye'nin 2023 büyüme beklentisini yüzde 4,5'e, 2024 beklentisini ise yüzde 2,9'a çıkardı. İnanıyorum ki Türkiye büyüdükçe, 2024 tahminlerini yine revize etmek durumunda kalacaklar. İhracatımız için diğer bir önemli konu küresel enflasyon. Avrupa İstatistik Ofisi verilerine göre, Euro Bölgesi'nde enflasyon son 2 yılın en düşük seviyesine geriledi. ABD tarafında da, FED'in faiz artırımlarında sona yaklaştığının sinyalleri geliyor. Çin'in imalat faaliyeti Ekim'in ardından Kasım'da da daraldı. Özetle dünyada dengeler yeniden sağlanmaya çalışıyor.”

2023'Ü 148 TİCARET HEYETİ VE 53 ALIM HEYETİ İLE TAMAMLAYACAĞIZ

Gültepe, böylesi bir ortamda pazar çeşitliliğini artırmak için ticaret heyetlerine hız kesmeden devam ettiklerini vurguladı. Ticaret Bakanlığı'nın desteğinde TİM ve İhracatçı Birlikleri olarak 2023'ü 148 ticaret heyeti ve 53 alım heyetiyle tamamlayacaklarını bildiren Gültepe, “Yıl sonunda 255 milyar dolar mal, 100 milyar dolar hizmet ihracatı hedefimize ulaşacağız. Cumhuriyetin 100. kuruluş yıldönümünü inşallah iki rekorla tamamlayacağız” diye konuştu.

TİCARET BAKANI BOLAT, KASIM AYI İHRACAT RAKAMLARINI AÇIKLADI

Ticaret Bakanı Ömer Bolat, "Kasım ayında ihracatımız geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 5,2 oranında artarak tam 23 milyar 11 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir." dedi.

Kasım ayı ihracat verileri, İstanbul'da, Ticaret Bakanı Bolat ve Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe'nin katıldığı toplantıyla açıklandı.

Bakan Bolat toplantıda yaptığı konuşmada, genel anlamda tüm zorluklara rağmen temmuz ayında başlayan ihracatın yükselişinin ağustos, eylül ve ekim aylarında devam ettiğini söyledi.

Kasım ayında da bu yükseliş trendinin sürdüğünü aktaran Bolat, şunları kaydetti: "Kasım ayında ihracatımız geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 5,2 oranında artarak tam 23 milyar 11 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Böylece temmuz, ağustos, eylül ve ekimde olduğu gibi kasımda tarihimizin en yüksek ihracat rekorunu kırmış olduk. Ocak-kasım döneminde 11 ayda ihracatımız 232 milyar 900 milyon dolar yani yaklaşık 233 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu da geçen yılın 11 ayına kıyasla yüzde 0,7'lik bir artışa tekabül etti. Son 12 ay itibarıyla yüzde 0,9 artışla 255 milyar 800 milyon dolara ulaştık. Zaten Orta Vadeli Program (OVP) hedefimiz 255 milyar dolardı ama inşallah bir ay sonra karşılaştığımızda 256 milyar doları da görmeyi Allah nasip eder inşallah."

Bolat, dünya ekonomisi için zor bir yıl yaşandığını belirterek, "Hem üretimde durgunluk var hem ticarette gerileme var. Bunu uluslararası kuruluşların tahminlerinde de görüyoruz. OECD daha 2 gün önce 2023 yılı büyüme tahminini eylülde yüzde 3 demişken, bu haftaki raporunda yüzde 2,9'a düşürdü. O da gelişmekte olan ülkelerde ve Çin'deki büyümenin yüksekliği sayesinde oldu." dedi.

G20 ülkelerinin mal ihracatının bu yılın üçüncü çeyreğinde ikinci çeyreğe kıyasla yüzde 1,2 daraldığını aktaran Bolat, 2022'nin ocak-eylül döneminde yüzde 4 artan dünya ihracat miktar endeksinin, 2023'ün aynı 9 ayında yüzde 1,1 azalış gösterdiğini açıkladı.

Bolat, sözlerini şöyle sürdürdü: "Burada Türkiye'miz pozitif bir şekilde dünyadan ayrıştı. Cumhurbaşkanımızın liderliğinde uygulanan kararlı ve güçlü ekonomi politikaları sayesinde ihracatçılarımızın alın ve akıl teri sayesinde Türkiye'mizde 2023 yılının 3. çeyreğinde ve mal ihracatı bir önceki 2. çeyreğe kıyasla yüzde 1,4 artarak 64,2 milyar dolar oldu. Türkiye G20 ülkeleri içinde mal ihracatını son 2 çeyrektir artırmayı başaran tek ülke konumunda. İhracattaki bu pozitif ayrışma ekonomik büyüme alanında devam ediyor. Türkiye 12 çeyrek üst üste, yani son 3 yıl üst üste arttırdığı ekonomik büyüme oranını 2023'ün 3. çeyreğine de taşıdı ve yüzde 5,9 gibi yüksek bir büyüme oranı elde etmeyi başardık. Böylece bu yılın ilk 9 ayında da yüzde 4,7'lik bir büyüme oranı elde ettik. 3. çeyrek verileri bakımından 38 üyesi olan OECD teşkilatı arasında en hızlı büyüyen ekonomi Türkiye ekonomisi oldu. G20 ülkeleri arasında Hindistan'ın ardından ikinci sırada yer aldık. Mal ve hizmet ihracatımızda küresel talepteki durgunluğa ve maalesef yaşadığımız acı depreme rağmen bu büyümenin içerisinde ihracatın katkısı yüzde 0,3 puan oldu."

Yatırımlarda ise makine teçhizat yatırımlarının etkisiyle yüzde 14,7'lik bir artış gerçekleştiğine işaret eden Bolat, "Yatırımların da büyümeye katkısı 3,4 puan oldu. Hem ihracatta hem yatırımlardan büyümeye sürdürülebilir kalıcı destek geldi. Böylece hedefimiz yatırım, üretim ve ihracatımızı arttırarak önümüzde cari işlemler hesabında kalıcı iyileştirmeyi sağlamak ve sürdürülebilir yüksek büyümeyi elde etmektir." diye konuştu.

Bolat, bunu Türkiye Yüzyılı'nda üreticiler, ihracatçılarla, hep beraber başaracaklarını vurgulayarak, ülken hem gücüne hem potansiyeline yürekten inandıklarını söyledi.

Bakan Bolat, "Zaten dünya da bu gerçeği görmeye başladı ve uluslararası yatırımlar noktasında Türkiye'nin bir tedarik üssü, lojistik üssü olması konusunda kuzeyden güneyden doğudan batıdan hem resmi temaslar düzeyinde hem özel sektör temasları düzeyinde ülkemize çok büyük bir ilgi var. En sonunda Standard & Poor's kredi derecelendirme kuruluşu nihayet takvim dışı bir revizyona giderek iki gün önce Türkiye'nin kredi notunda görünümü durağan pozitife çevirdi. Darısı diğerlerinin başına." şeklinde konuştu.

Bolat, ithalatın azalış trendinin ağustostan bu yana devam ettiğini, kasım ayında da ithalatın yüzde 5,6 oranında azaldığını belirterek, "28 milyar 900 milyon dolara gerildi. Böylece kasım ayında dış ticaret açığımızda da bir önceki yılın kasımına kıyasla yüzde 32,6 oranında bir azalış meydana geldi ve dış ticaret açığımız 5,9 milyar dolara geriledi." açıklamasında bulundu.

"4 AY ÜST ÜSTE DIŞ TİCARET AÇIĞIMIZDA CİDDİ BİR GERİLEME VAR"

Bolat, 4 ay üst üste dış ticaret açığında ciddi bir gerileme olduğunu dile getirerek, şöyle dedi: "İthalatımızda ciddi bir gerileme var ve eylül ayında cari işlemlerde fazla verdik. Ağustos ayında çok az bir açığımız vardı. Ekim ve kasım aylarında cari işlemler dengemizin aylık olarak dengede olmasını bekliyoruz az bir miktar fazla olabilir. 2 hafta sonra rakamlar açıklandığında göreceğiz. İhracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 8,2 puan artarak kasım ayında yüzde 79,5 olarak gerçekleşti. Ticaret Bakanlığı olarak 2 tane hedef belirliyoruz mikro anlamda. Birincisi, her ay ihracatımızın bir yıl öncesinin aynı ayına göre artış sağlaması, bunu başardığımız takdirde 12 ayın toplamında ihracatımız, geçen yılın toplamından çok daha fazla olacak. İkinci hedefimiz, her ay bir önceki aydan daha yukarıya tırmanmayı başarabilmek ama bunu ihracatçılar yapıyor. Biz de onları her platformda ve Ticaret Bakanlığı'nın elindeki bütün imkanlarla destekliyoruz.

Depremin etkisi bize 6 milyar doların üzerinde bir kayba yol açtı. Sevindirici konu orta, yüksek ve yüksek teknolojili ürün ihracatında bu yılın 11 ayında, 88,5 milyar dolar ihracat yapmışız ve payımız geçen yıl yüzde 36 iken, yüzde 40,2'ye yükseldi. 2028'de 12. Kalkınma Planı'nın son yılında hedefimiz yüzde 50'ye ulaşabilmek. Dolayısıyla yüksek teknolojili ürün ihracatımızın arttırılması noktasında kamu ve özel sektör olarak birlikte çalışıyoruz. İthalatımızda temmuz ayında 32,3 milyar dolar ile zirve yapan ithalatımız altın ve otomotiv temelli olarak özellikle ağustostan itibaren 30,3 milyar dolar, eylülde 27,5 milyar dolar, ekimde 29,4 milyar dolar, kasımda da 28,9 milyar dolar olarak gerileme kaydetmiştir. Ocak kasım döneminde 11 aylık ithalatımız yüzde 0,5 artışla 332,8 milyar dolar olmuştur. İhracatın ithalatı karşılama oranında da haziranda yüzde 80 iken, temmuz ayında kötü bir durum oldu yüzde 61, ağustosta yüzde 71,3, eylülde yüzde 81,7, ekimde yüzde 77,8 ve kasımda yüzde 79,5."

Ürün bazında motorlu kara taşıtı ihracatının tam gaz yola devam ettiğinin altını çizen Bolat, "Yüzde 16,6 artışla 28 milyar dolarlık 11 ayda ihracat yapmış durumda. Elektrikli, elektriksiz makina ve cihaz ihracatımızda yüzde 13'lük bir artışla 37 milyar dolarlık bir ihracatımız var." diye konuştu.

 "TÜRKİYE'NİN AVRUPA BİRLİĞİ'NE İHRACATI 11 AYDA YÜZDE 1,5 ORANINDA ARTTI"

Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne ihracatının 11 ayda yüzde 1,5 arttığına dikkati çeken Bolat, 95,7 milyar dolarla AB'nin yüzde 41'lik payının devam ettiğini ifade etti.

Bolat, "En fazla ihracat yaptığımız 5 ülke Almanya, ABD, Irak, İtalya ve İngiltere oldu. İthalatta enerji bizim için en büyük ithalat kalemi olmaya devam ediyor ama bu yıl sevindirici olan 11 ayda yüzde 30 civarında bir gerileme var enerji faturamızda. 62,5 milyar dolar olarak gerçekleşti." diye konuştu.

Bolat, "Tahmin ediyorum 69 milyar dolar civarında enerji faturamızı kapatırız, geçen yıl 97 milyar dolardı. Demek ki 28 milyar dolar bir tasarrufumuz oldu. Bu tasarrufumuzu altın ithalatındaki yaklaşık 13-14 milyar dolar ve otomotiv ithalatındaki 12-13 milyar dolar ekstra artıştan dolayı enerjideki tasarrufumuz erimiş oldu." dedi.

Altın ithalatının 11 ayda 28,5 milyar dolar olduğunu aktaran Bolat, şunları ifade etti: "Ağustos ayındaki tedbirleri almamış olsaydık bu muhtemelen 40 milyar dolara giderdi. Motorlu kara taşıtı ithalatında özellikle binek otomobillerinde yüzde 87,7 artış oldu. Orada 13,5 milyar dolar ekstra bir artışla karşılaştık. Toplamda 11 ayda 29 milyar dolar. 30 milyar dolar sınırına yükselmiş oldu. TL ile ihracat ve ithalatta artış var. TL ile yaptığımız ithalatta yüzde 130 bir artışla 540 milyar TL ithalatımız TL ile yapıldı. Döviz ihtiyacı gerekmedi. İthalatımızda ilk 5 ülke Çin, Rusya, Almanya, İsviçre ve ABD oldu. Bölge olarak da en büyük ticaret partnerimiz Avrupa Birliği iken ihracatta, ithalatta da en büyük partnerimiz Avrupa Birliği, yüzde 14,8 oranında ABD'ye ithalat artışı var. 96,7 milyar dolar. Bunun en önemli sebebi yatırımlardaki artış nedeniyle makine, teçhizat ithalatı ve binek otomobildeki artıştan kaynaklanıyor.

İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) ülkelerinden ithalatımız da yüzde 13 artışla 42 milyar dolar oldu. İİT'nin ithalatımızdaki payı yüzde 12,6'dır. AB'nin payı da yüzde 29'dur. Cari işlemler Dengesi olumlu gelişmeler var. Aşağı yukarı 60 milyar dolar çıkan yıllıklandırılmış cari açık ki tedbir alınmamış olsaydı geçen yaz 70 milyar doların üzerine çıkabilirdi. Eylül ayında fazla verdik. Ağustos ayında denge sağladık. Eylülde 1,9 milyar dolar fazla verdik ve 23 ayın en yüksek seviyesiydi. Ocak-eylül, 9 ay itibarıyla 40,8 milyar dolardı. Yıllıklandırılmışta ise 51,7 milyar dolara geriledik. Eylül itibarıyla OVP hedefimiz 43 milyar dolar civarında. Biz ekim, kasım ayında da elimizde dış ticaret rakamlarına göre bir denge durumu görüyoruz. İnşallah OVP hedefine yakın bir rakamla yılı kapatacağız."